Aðalsafnaðarfundur fór fram hér rétt áðan, nú fyrir messuna. Slíkir fundir hafa sennilega ekki mikið aðdráttarafl. Ég minnist þess hér í gamla daga þegar maður hlýddi á tilkynningar í útvarpinu á undan fréttum. Þar var sérstakur liður, ,,Fundir og mannfagnaðir" og þar bar þetta orð gjarnan á góma. Satt að segja fannst mér yfir því einhver þunglamalegur hljómur eins ómaklegt og það kann nú að vera.
Prófsteinn
Því samkomur sem þessar eru burðarás í hverjum þeim félagskap sem kennir sig við lýðræði. Já, þetta er prófsteinninn á það sem unnið hefur verið á starfsárinu. Á aðalfundum er forystufólki gert að leggja fram með opnum og skýrum hætti allar upplýsingar, ársreikninga og skýrslur yfir þá starfsemi sem hann stendur fyrir.
Viðburðurinn skal auglýstur svo þau öll geti mætt sem vilja hafa skoðun á starfinu eða jafnvel bjóða sig fram til stjórnar. Við segjum stundum í gríni að það sé góðs viti ef fáir mæti á þessa fundi, því þá sé fólk almennt sátt við okkur. En að baki þeirri gamansemi er þó alvara. Vettvangurinn er í raun berskjöldun og vettvangur til að krefjast breytinga.
Safnaðarstörf eru grasrótarstörf og sú hugmynd að sjálft fólkið í sókninni stýri málum í söfnuði á sér djúpar rætur í Þjóðkirkjunni. Hún var til umfjöllunar í umróti siðaskiptanna en birtist þó í sinni skýrustu mynd í þeim söfnuðum kristins fólk sem urðu til þegar á fyrstu öld. Þar var unnið samkvæmt þeirri hugsjón að styrkleikar hvers og eins ættu að fá að njóta sín í þágu heildarinnar. Páll postuli orðar það vel í bréfum sínum til Kórintumanna þar sem hann ræðir hinar ólíku náðargáfur meðlimanna og að verkaskiptingin taki mið af þeim. Löngu síðar átti frumkvöðull félagsvísinda, Max Weber eftir að tala um karismatíska forystu byggða á þeim grunni. Karisma er í því sambandi náðargjöf.
Sóknarfólk getur því haft virk áhrif á störfin í gegnum þátttöku í sóknarnefnd. Ýmsar lýðræðisumbætur hafa orðið út frá þessari hugsjón og mörg mannúðarsamtök eiga rætur að rekja til safnaðarstarfs. Má þar nefna Amnesty International, Save the Children, Greenpeace sem eiga öll rætur að rekja til kristilegs starfs. Lútherska heimssambandið sem Þjóðkirkjan á hlutdeild í, er meðal öflugustu mannúðarfélaga í heiminum.
Nýverið las ég bókina um skrýtnasta fólkið í heiminum, The WEIRDest People in the World eftir sálfræðinginn og Harvard-prófessorinn Joseph Henrich. Hann segir kirkjuna í Evrópu hafa búið til manngerð sem sé skrýtin í þeirri merkingu að hún eigi sér engar hliðstæður í öðrum heimshlutum. Og enska orðið „WEIRD“ er þar skammstöfun á Western, Educated, Industrialized og Democratic, eða vestræn, menntuð, iðnvædd og lýðræðisleg. Í mjög stuttu máli þá hafi kirkjan í baráttu sinni fyrir algildum siðareglum og gegn fjölkvæni, hjúskap skyldra aðila og með eignarhaldi á landi, mótað menningu sem byggði ekki á sterkum ættartengslum heldur fól í sér gagnvirk samskipti óskyldra einstaklinga.
Þetta leiddi af sér samfélög þar sem fólk ferðaðist á milli landsvæða í miklu ríkari mæli en annars staðar, leitaði sér þekkingar á grundvelli áhuga og þarfa og já, náðargáfna sinna. Þá skyldu sömu reglur ættu við um alla óháð því hvort þeir væru þeim náskyldir eða ekki. Þótt Henrich þessi sé ekki að eigin sögn trúaður og vilji síst hampa einni menningu á kostnað annarrar færi hann rök fyrir því að þar liggi skýringin á endurreisn, upplýsing og byltingar á sviði vísinda og iðnaðar sem hafi einkennt þennan fámenna útnára Evrasíuflekans sem Evrópa óneitanlega er. Síðan hafa þessi undarlegheit smitast yfir í aðra menningarheima.
Eru aðalsafnaðarfundir ein birtingarmynd þessarar tröllvöxnu þróunar? Er þetta hluti af því erfðamengi sem meðal annars birtist í slíku gagnsæi? Á þessum fundi leggjum við svo fram skýrslur yfir starfið sem hér fer fram. Nessókn býður, eins og aðrar sóknir þjóðkirkjunnar, upp á starf fyrir alla aldurshópa, allt frá frumbernsku yfir á efri ár. Langt mál væri að telja það allt upp, en innan safnaðarstarfsins rúmast fjölbreytt listsköpun, þjálfun, leiðtogasýn, mannrækt og samtal auk helgihalds.
Ekki er spurt að þjóðkirkjuaðild eða trúarafstöðu. Nessókn tekur virkan þátt í samtali ólíkra trúarhópa. Hér hafa vinir okkar úr hópi múslíma boðið okkur í ramadan-máltíð og við leggjum okkur fram um að mæta fólki á þeim forsendum sem það sjálft velur og kýs.
Í kirkjunni eiga fjölmargir hópar sem ekki falla undir safnaðarstarfið, afdrep og aðstöðu. Kórar, félagasamtök, góðgerðarfélög og mörg önnur samfélög falla í þennan flokk. Sóknin leggur metnað sinn í að veita slíkum félögum góða þjónustu enda skipta þau miklu máli fyrir félagsauðinn og bætt samfélag.
Fundir og mannfagnaðir
Neskirkja er líka bygging og er rekstur hennar og viðhald á verkasviði leiðtoganna í sóknarnefnd. Kirkja þessi markaði á sínum tíma straumhvörf í íslenskum arktektúr. Hún er fyrsta móderníska kirkjan á Íslandi, ytra byrðið er friðað og fellur vel að umhverfi sínu, Hagatorgi, þar sem aðrar sambærilegar perlur er að finna, þ.e. Melaskóla, Hótel Sögu og Háskólabíó.
Tugir viðburða af margvíslegum toga, fara fram í þessu húsnæði í hverri viku, allt árið um kring og útheimtir það mikla vinnu og alúð að sjá til þess að umgjörð slíkra viðburða sé með þeim hætti að sómi sé að. Þetta á einnig við um önnur kirkjuhús, sem eru oftar en ekki meðal þess fegursta sem upphugsað hefur verið, teiknað og byggt í sínu nærumhverfi.
Neskirkja er torg í Vesturbænum og þar gefst kostur á að setjast niður t.d. eftir messu, á kóræfingu, foreldramorgni, í barnastarfi osfrv. osfrv., hitta mann og annan og rækta nærsamfélagið. Svoleiðis spjall hefur margsannað gildi sitt til þess að bæta einstaklinga og hópa. Maður er manns gaman, segir máltækið en samskipti okkar hvert við annað eru ekki bara ánægjuleg, þau eru lífsnauðsynleg. Við leggjum okkur fram um að fólk tengist hvert öðru, svo einmanaleikinn sá mikli vágestur okkar tíma, setji sem minnstan svip á líf þeirra sem hingað leita. Í kirkjunni iðkum við þetta jú af innlifun og sannfæringu bæði fundi og mannfagnaði.
„Því að ég þekki sjálfur þær fyrirætlanir sem ég hef í hyggju með ykkur, segir Drottinn, fyrirætlanir til heilla en ekki til óhamingju, að veita ykkur vonarríka framtíð. Þegar þið ákallið mig og komið og biðjið til mín mun ég bænheyra ykkur. Ef þið leitið mín munuð þið finna mig. Þegar þið leitið mín af öllu hjarta læt ég ykkur finna mig, segir Drottinn.” (Jer 29.11-14a)
Þessi texti spámannsins Jeremíasar er mér hjartfólginn. Hann dregur fram kjarnan í því starfi sem við innum af hendi. Hann felur hvort tveggja í sér bæði von og kröfu um ávöxt og þróun til betri vegar. Við kynnumst sömu hugsun í Þjóðsöngnum þar sem Matthías í öðru erindi boðar „gróandi mannlíf með þverrandi tár, sem þroskast á Guðs ríkis braut.“
Textinn orðar annan þátt trúarlífsins sem hefur ekki verið nefndur í þessari upptalningu og þar er bænin. Hið sama kemur fram í guðspjallinu „Biðjið og þér munuð öðlast svo að fögnuður yðar verði fullkominn.“ Já, bænin er ekki aðeins einn þáttur af mörgum í þessu sambandi, hún er kjarnaþáttur innan trúarinnar. Í allri þeirri grósku sem einkennir kristnina þar sem hugmyndir eru margvíslegar og textar gefa margvísleg tilefni túlkunar, þá er einkum tvennt prófsteinn á það hvort við erum trúuð eða ekki. Annað er breytni okkar hvert gagnvart öðru, já „sá sem segist trúa á Guð en hatar náunga sinn, er lygari“ segir Jóhannes. Og hitt er bænin. Starf í kirkjunni kann að fela í sér margvísleg viðfangsefni og í mörg horn er að líta en við þurfum að geta hægt á taktinum og átt samfélag við Guð í gegnum samfélag bænarinnar.
Við lesum um þá kröfu í orðum spámanna á borð við Jeremía sem bentu í sífellu á hin jaðarsettu og sögðu umhyggjuna fyrir þeim vera mælikvarðann á störf okkar. Á þeim grunni hvílir vonin sem hér er fjallað um. Fundurinn í morgun er til marks um slíka viðleitni. Megi góður Guð blessa það starfs sem hér er unnið og gefa söfnuði okkar vonarríka framtíð.
